piše: Pavle R. Srdić
U samom uvodu želeo bih odmah da naglasim da se radi o najskorijoj pesmi o kojoj sam ikad pisao. Takođe, potiče iz žanra čiji nisam ljubitelj, ali ga poštujem, jer uvek uspeva da se sa jako malo reči i sa muzički ne tako zahtevnim naporima približi najširoj publici.
Te 2018. godine američki reper Donald Glover, poznatiji pod umetničkim imenom Čajldiš Gambino, izdao je singl pod nazivom This is America. Singl je stekao momentalnu popularnost, zabeleživši dvanaest i po miliona pregleda prvog dana objave na Jutjubu. Radi se o trep kompoziciji, trenutno vrlo popularnom rep podžanru, mada se u njoj naziru i afrobit ritmovi kao i gospel zvuci, kroz učešće protestantskog crkvenog hora. Takođe, u snimanju ove pesme je učestvovao i niz nešto manje poznatih hip-hop umetnika, koji su dali doprinos pratećim vokalima i ponekim stihom.
Dalje, bavimo se samom temom ove pesme. Glover je, pišući ovu pesmu, na umu imao nekoliko stvari, a, s obzirom na nasleđe i identitet, lično su ga dodirivale. Naime, radi se o Afroamerikancu, koji je odrastao u ruralnom delu američke savezne države Džordžija, a pritom, odgajan je kao Jehovin svedok. Sve sama stereotipija. Zarad informisanja malo šire publike o liku i delu Donalda Glovera, vredi istaknuti da se ne radi o ličnosti koja je svoju popularnost stekla kao muzičar. Svakako, planetarna popularnost jeste posledica muzičkog rada, ali Donald Glover je američkoj javnosti prvo postao poznat kao scenarista i komičar. Pisao je scenario za poznatu seriju 30 Rock. Komiku je sproveo i na svom umetničkom imenu, koje duguje onlajn generatoru imena za člana rep grupe Wu-Tang Clan.
Stihovi ove pesme se odnose na više večito aktuelnih tema u američkom društvu. Iako sam kroz svoje tekstove više puta obrađivao temu rasne segregacije u SAD, zanimljivo je da, i dan-danas, nakon donošenja brojnih zakona i podzakonskih akata, mera pozitivne diskriminacije i emancipacije, ovo pitanje potresa američko društvo. Oružano nasilje je bilo velika inspiracija za Glovera. Naime, u Sjedinjenim Američkim Državama je u 2018. godini čak oko petnaest hiljada ljudi stradalo od vatrenog oružja, a oko dvadeset pet hiljada sebi oduzelo život vatrenim oružjem. Kada se ove dve cifre saberu, dobija se podatak da je oko četrdeset hiljada ljudi u Americi u 2018. godini stradalo od vatrenog oružja, što od drugog lica, što svojom voljom. U više javnih nastupa Glover je napomenuo da ostaje totalno nejasno zašto Amerika i dalje baštini pravo na nošenje oružja na ustavnom nivou, jer je jasno i razumljivo da onaj ko nosi, vrlo lako može i da upotrebi oružje. Dalja inspiracija za ovu kompoziciju je bila i rasno orijentisana policijska tortura. Nama, koji ne živimo u Americi, ovi podaci dolaze uglavnom sa vesti ili kroz sadržaje popularne kulture. No, ako se latimo statističkih podataka, kao i po pitanju oružanog nasilja, dolazimo do podatka da je npr. u 2017. godini, koja prethodi godini izdavanja ove pesme u Americi, bilo oko hiljadu sto pedeset smrti usled policijske brutalnosti. Iako čine 13 posto američke populacije, Afroamerikanci su u toj godini bili žrtve čak 35 posto ubistava usled policijske torture. Ako imamo u vidu ove činjenice, lako je zaključiti zašto je Glover ovaj hit posvetio navedenim društvenim fenomenima, usput često koristeći metafore i puno slenga; naravno, da ne bude sve tako očigledno.
I nije sve ostalo na stihovima. Video-spot za ovu pesmu jeste nešto što će dići ozbiljniju prašinu u američkim medijima, ali izazvati i dosta pozitivnih kritika. Polugoli Glover je centralna ličnost spota, izvodeći razne viralno popularne igračke poteze, kreće se kroz, očigledno, jedno stovarište. Potresna scena na početku spota je momenat kada ubija sredovečnog svirača gitare hicem u potiljak. Nakon toga, zauzima pozu kao Džim Krou, istorijski simbol pežoracije Afroamerikanaca, aludirajući na činjenicu da belci, kao i prilikom kreacije Džima Kroua (tvorac ovog lika je bio belac), ismevaju i smatraju nebitnim vesti i uopšte smrt nekog Afroamerikanca. Nakon toga, sa lica mesta se odnosi pištolj – aluzija na policijsko skrivanje dokaza protiv počinioca ubistava Afroamerikanaca. Nešto kasnije, Glover se pojavljuje ispred crnačkog protestantskog crkvenog hora i uzima AK-47, u narodu bolje znan kao kalašnjikov, i ubija ceo hor, a dok ostavlja automat na pod, iznose se tela mrtvih horista. Ovom scenom ističe se činjenica da se tela odmah i brzo sklanjaju, a puška ostaje tu gde jeste, aludirajući na pomenutu činjenicu nepovredivosti ustavne kategorije prava na nošenje oružja u SAD. Konkretna scena sa horom je podsetnik na masakr u Čarlstonu iz 2015. godine kada je ubica Dilan Ruf usmrtio devetoro Afroamerikanaca, među kojima je bio i jedan senator države Južne Karoline. Tokom samog spota još nekoliko aluzija. I sam sam primetio dosta „sredovečnih” automobila, oko kojih su ljudi i policija, često sa otvorenim vratima i telima pored istih. Ovim se hteo postići efekat isticanja činjenice da su ovo uobičajene scene prilikom ubistava Afroamerikanaca – jer oni uglavnom voze takve automobile, te često bivaju likvidirani u kolima. Još jedna potresna slika – Gloveru su često nakon „ubistava” prilazila deca dodajući mu mobilni telefon i uzimajući autograme od njega, simbolišući društveni paradoks slave zločinca, gde svi žele da uhvate neki selfi sa njim ili da imaju njegov potpis umesto da ga gledaju sa prezirom. Na kraju samog spota, vidi se Glover, koji trči ka kameri, a juri ga rulja belaca. Ova scena je inspirisana scenama iz američkog filma Beži! iz 2017. godine.
Priznaćete, nakon ovakvog spota, niko ne može ostati ravnodušan. U moru pozitivnih kritika, novinari i muzički kritičari su našli načina da, bar na kratko, privuku medijsku pažnju i izazovu potencijalni sukob između dva afroamerička muzičara. Naime, Glover je optužen za plagijarizam, i to u odnosu na pesmu drugog repera, Džesija Harlija i njegovu pesmu American Pharaoh. No, ni do kakvog sukoba ili suda nije došlo, Harli je spustio loptu i izjavio da mu je čast što je njegova pesma poslužila Gloveru kao inspiracija za kreiranje jednog od, za njega, najvažnijih muzičkih i scenskih dela našeg vremena. No, i Glover je iskopiran. Nigerijski reper Falz je 2018. godine napravio svoju adaptaciju pesme, kao i video-spota, pod nazivom This is Nigeria , u kojima je istakao probleme nigerijskog društva sa bandama, paravojnim formacijama, korupcijom i trgovinom drogama.
Kao što sam više puta napomenuo, pesma je stekla momentalnu pažnju javnosti i munjevitu popularnost. Postala je trideset i prva pesma u istoriji Billboard Hot 100 liste koja je startovala sa prvog mesta, a tu su bila i prva mesta na top-listama u Kanadi, Australiji, Novom Zelandu, a vredno je pomena da je za kratko vreme prodata u tri miliona primeraka u SAD i dostigla trostruki platinumski tiraž. Usput, osvojila je i „Gremija” za pesmu godine, izvođenje godine i rep izvođenje godine. Video-spot je pobrao brojne nagrade, među kojima najvredniji „Gremi” za spot godine i MTV nagradu za najbolji spot sa društvenom porukom. O vrednosti spota govori i jedno savremeno merilo, a to je preko šesto pedeset miliona pregleda na Jutjubu, kao i činjenica da je od scene pucanja u gitaristu nastao popularan object labeling mim.
Sa ovom pesmom dobio sam jednu varijantu objašnjenja na pitanje šta je to Amerika. A i dalje čekamo da se prikaže šta su to Bouvi i Metini mislili kad su tvrdili da Ovo nije Amerika.
maj, 2020.
