piše: Mia Matković
Izvor slika: Pinterest
Klasična (umetnička) muzika je od svojih začetaka bila neiscrpan izvor inspiracije za mnoge umetničke discipline. Od pozorišta, baleta, pa sve do filma i animacije, klasična muzika je imala ključnu ulogu u kreiranju emotivnih pejzaža, narativnih dubina i umetničke forme. Filmska industrija, naročito animacija i crtani filmovi, nisu izuzetak u ovom procesu. Od svojih prvih dana, film je često koristio klasičnu muziku kako bi pojačao vizuelnu i narativnu snagu svojih priča.
Naime, kada pomislimo na Dizni filmove, gotovo svi se setimo nezaboravnih melodija koje su oblikovale naše detinjstvo. Međutim, uprkos tome što Dizni filmove prepoznajemo po pesmama koje ostaju urezane u pamćenju, nije naodmet podsetiti se da iza tih zvučnih skulptura stoji povezanost sa klasičnom (umetničkom) muzikom.
Jedan od najsvetlijih primera ove fuzije je, naravno, Fantazija (Fantasia) iz 1940. godine, film koji je, sa jedne strane, stvorio most između animacije i klasične muzike, a sa druge – između umetnosti i popularne kulture. Dizni je sa Fantazijom napravio hrabar korak u istraživanju novih načina povezivanja muzike i animacije, koristeći klasične kompozicije kao temelj za vizuelno iskustvo. Film je zamišljen kao svojevrsni „koncert na platnu” koji spaja slike i zvuk u jedinstvenu celinu. U vezi sa time, dela za istoriju značajnih kompozitora – poput Petra Čajkovskog, Ludviga van Betovena, Igora Stravinskog, Baha, Musorgskog i mnogih drugih – koriste se u filmovima kako bi omogućili publici da se poveže sa umetnošću na dubljem, emotivnijem nivou.
Fantazija je bio pionir u načinima na koje su kompozicije klasične muzike integrisane sa animacijama, omogućujući publici da kroz slike i boje doživi muziku na drugačiji način. Na primer, u odlomku The Rite of Spring Stravinskog, scena prikazuje nastanak života na Zemlji, dok u isto vreme orkestar dočarava atmosferu veličanstvene prirode. Na ovaj način, Dizni je uspeo da spoji umetnost animacije i simfonijske kompozicije, stvarajući film koji je sam po sebi bio duboko edukativan, ali i emotivno snažan.
Mnogi poznati filmovi iz njegove produkcije oslanjali su se na orkestarske aranžmane. Kralj lavova (The Lion King) (1994) je jedan od najpoznatijih i najuticajnijih filmova u ovom pogledu. Hans Cimer, kompozitor muzike za film, stvorio je neverovatnu muziku koja je nosila duboku emocionalnu težinu filma, spajajući simfonijsku orkestraciju sa afričkim ritmovima, ali i pesmama Eltona Džona. U pesmama kao što su Circle of Life i Can You Feel the Love Tonight, muzika nije samo pratila radnju, već je oblikovala energiju scena, dodatno naglašavajući njihov emocionalni naboj. Cimerova muzika je bila zvučna kulisa, narativni alat, komunicirajući teme o životu, smrti, ljubavi i borbi.
Za muziku u Dizni filmovima – Lepotica i zver (Beauty and the Beast) (1991) i Pepeljuga (Cinderella) (1950) – kompozitor Alan Menken piše aranžmane koji zvuče gotovo simfonijski, stvarajući bogat zvučni pejzaž koji je u savršenoj harmoniji sa vizuelnim svetovima.
Kada govorimo o klasičnoj muzici i likovima omiljenih crtanih filmova, možemo istaći da muzika u Dizni ostvarenjima zaista nije samo alat za stvaranje atmosfere – ona ima sposobnost da produbi značenje likova i priče. U Uspavanoj lepotici (Sleeping Beauty) iz 1959. godine, ceo orkestar vezujemo za dramatizovanje zla i borbe između svetla i tame – muzika Čajkovskog još jednom se uklopila u Dizni priču. Ovaj muzički okvir doprinosi filmskoj radnji određenu dozu veličanstvenosti, što je bio ključni faktor u stvaranju jedne od najlepših i najdubljih bajki svih vremena. Čajkovski je u ovoj filmskoj adaptaciji postao mnogo više od kompozitora – njegova muzika je postala simbol borbe, straha, nade, ljubavi i ispunjenja sudbine. Orkestarski zvuk dočarava tišinu šume u Bambiju (Bambi) (1942), ili uzbudljive scene letova u Petru Panu (Peter Pan) (1953). Klasična muzika u ovim filmovima doprinosi dodatnoj dimenziji priče, prenoseći suptilne emocije koje reči ne mogu da izraze.
Brojni muzičari i muzičarke izvodili su pesme iz Diznijevih filmova inspirisanih klasičnom muzikom. Selin Dion i Pibo Brajson izveli su Beauty and the Beast; Idina Menzel interpretirala je Let it go, numeru iz filma Zaleđeno kraljevstvo (Frozen); Bijonse je izvodila numere iz Kralja lavova (The Lion King), Vitni Hjuston otpevala je nekoliko Diznijevih pesama, a najpoznatija je When you believe iz Princa od Persije (Prince of Egypt) u duetu sa Marajom Keri. Nežnu pesmu iz Aladina (Aladdin), A Whole New World, izveli su Lea Salonga i Bred Kejn, dok je You’ll Be in My Heart, pesmu iz Tarzana, otpevao Fil Kolins.
U svetu gotovo svima poznatih crtanih filmova, muzika je postala most između prošlosti i sadašnjosti. Veza između klasične muzike i savremene publike ogleda se kroz oživljavanje filmskih slika, čime se stvara ne samo (trajna) kulturna vrednost, već i most između generacija. Spoj klasičnih simfonijskih kompozicija sa modernim filmovima stvorio je jedinstveni zvučni identitet koji je odavno postao sinonim za magiju, emociju i univerzalnu povezanost. Muzika povezuje i inspiriše.
februar, 2025.
