piše: MoonQueen
Ušli smo u februar, što znači da je pravo vreme za epsku ljubavnu priču. Rodžer i Anđelika jedan su od onih ljubavnih parova čija je sudbina tokom istorije inspirisala mnoge, a mi smo ovog meseca odabrali da vam predstavimo pastel francuskog simboliste Odilona Redona. Njegovi Rodžer i Anđelika nastali su 1910. godine i već je na prvi pogled jasno da je u pitanju moderna predstava tradicionalne priče.
Rodžer i Anđelika junaci su jednog od najpoznatijih epova – romansi stvorenih u ranom modernom dobu. U pitanju je delo Besni Orlando (Orlando Furioso) italijanskog pesnika Ludoviga Arioste koji je živeo i stvarao tokom 16. veka. Priča o prokletim ljubavnicima u sebi baštini dve poznate evropske legende – jedna je preuzeta iz antičkog mita o Perseju i Andromedi, te je mlada nesrećna Anđelika, baš poput antičke heroine, vezana za stenu na kojoj bi sigurno dočekala smrt da je odatle nije izbavio junak na konju. Druga paralela povlači se sa hrišćanskom legendom o Svetom Đorđu koji na konju ubija aždaju i pritom spasava prelepu devicu. Upravo su slikari bili ti koji su originalnu Ariostovu priču pomalo izmenili kako bi ona više ličila na hrišćanski mit – umesto da jaše hipogrifa, kako je to italijanski pesnik osmislio, Rodžer se uglavnom prikazivao na pegazu, a umesto vodene nemani koja je pretila da Anđeliku odvede u smrt, devojku na slikama češće „čuva” zmaj.
Mnogi Redonovi prethodnici pozajmljivali su epizodu epa o Rodžeru i Anđeliki i oslikavali sudbinu ljubavnika na način koji je bio blizak njihovom vremenu i senzibilitetu. Do početka 20. veka, kada Redonov pastel nastaje, ova legenda već je dobila svoju ustaljenu ikonografiju. Možemo pretpostaviti da je, kao francuski đak, Redon bio upoznat sa jedan vek ranije nastalom slikom Rodžer oslobađa Anđeliku Žana Ogista Dominika Engra, a kao slikar blizak simbolizmu, moguće je da je pratio i rad nemačkog kolege Arnolda Beklina koji je 1873. godine i sam naslikao ovo dvoje ljubavnika. Ipak, za razliku od ovih i mnogih ranijih interpretacija epa, Odilon Redon je ikonografski odstupio od tradicije i kulminaciju drame i osećanja među ljubavnicima prikazao na sebi svojstven način – u oblacima.
Kada se pažljivije pogleda Redonova slika, vidi se da su junaci priče prikazani gotovo u drugom planu – u pitanju su veoma male figure, šematski skicirane, a sva snaga priče predata je u ruke prirodi i atmosferskim uslovima koji se odvijaju oko njih. Robusnim potezima slikar je predstavio litice stene na kojoj je zarobljena Anđelika. Pod njom se kovitla uzburkana voda neprirodno zelene boje, nijanse koja se retko može sresti u prirodi, ali je veoma česta u simbolističkom slikarstvu. Neprirodna zelena boja aludirala je na onostrano, svet ideja, svet iza razuma, uma, pa i prirode koju spoznajemo čulima. Polovina platna koja pripada Rodžeru ispunjena je oblacima, tamnim i plavim, te sama njihova borba i smena simbolično predstavlja borbu dobra i zla, nesrećne sudbine i ljubavi koja prevazilazi sve prepreke.
Nije čudno što je Redon dramatičnost događaja preselio baš u oblake. Naime, ostalo je upamćeno da se kao dete Redon često zanimao posmatranjem oblaka i smišljanjem priča na osnovu asocijacija koje su njihovi oblici budili u njegovoj dečjoj mašti. Kada je odrastao i pronašao svoj poziv, slikar je nastavio da koristi oblake kao jedan od najznačajnijih izvora inspiracije. Stoga su mnoge njegove scene, epske, mitološke, velike i male, prikazane upravo oblacima, izmaglicom, neobjašnjivim kovitlacima boja, a pastel je kao tehnika bio posebno zahvalan za to.
februar, 2025.
