Od 15. oktobra, u Konaku knjeginje Ljubice otvorena je izložba Blago Singidunuma, koju će posetioci imati prilike da vide do 15. januara 2017. godine. Prikazani predmeti deo su Zbirke za antiku Muzeja grada Beograda, a autori izložbe odabrali su oko 200 komada nakita izrađenog od različitih materijala na prostorima antičkog Beograda i okoline.
Šta su nosili bogati stanovnici Singidunuma u prvim vekovima nove ere? Pa zlato! Ali zlato je imalo, osim statusnog, i duhovnu, magijsku i religioznu vrednost jer je, kao neuništivi materijal, označavalo svet bogova. Nakit od zlata često je imao i ništa manje skupocene dodatke od slonovače, dragog kamenja ili ćilibara, koje je donošeno karavanima iz Indije, Egipta, Baltika. Trgovci su morali dobro da naplate svoje izlaganje opasnostima koje su ih vrebale usput, pa je ovaj nakit propisno tome i koštao.
„Govoriti o draguljima; temi koja nam veličanstvenu moć prirode predstavlja sažeto u minijaturnom prostoru… Gde se divimo nadmoći i besprekornom savršenstvu tvorevina prirode.”
Plinije Satriji, Istorija prirode
Radovi stotina nepoznatih zanatlija i juvelira pokazuju kako je izgledala moda nakita na našim prostorima početkom nove ere. Njihova imena nisu ostala zapamćena, ali minuciozan rad govori o veštini kojom su izrađivali ove komade. Kada kažem minuciozan – zaista to i mislim, ne libite se da upotrebite lupe koje stoje prikačene uz nekoliko vitrina jer ćete tek pomoću njih otkriti punu lepotu ovog nakita.
Današnji naučnici suočavaju se i sa radovima rimskih prevaranata – naime, mnogi majstori falsifikovali su materijale ili su se koristili trikovima kako bi poludrago i drago kamenje učinili lepšim i prozračnijim. Prevaru je moguće uočiti samo složenim fizičko-hemijskim istraživanjima, ali i to je neka vrsta nasleđa podneblja, zar ne?
Jedno od najstarijih sujeverja Mediterana je ono o zlom oku, koje je i danas prisutno, i ne zavaravajte se da je par hiljada godina uspelo da mu stane na put. Antički stanovnici Singidunuma nosili su ogrlice sa kombinacijom bisera i perli različitih materijala, kako bi se zaštitili. Slučajno ili ne, najviše amajlija izrađivalo se u periodima kada je društvo prolazilo kroz ekonomske krize ili težilo da održi što veći nivo nejednakosti.
U arheološkim ostacima rimskog perioda Beograda i okoline, nakita zapravo nema puno. Razlog se može tražiti u burnoj istoriji grada koji je više puta pljačkan i rušen, usled čega su lako prenosive vrednosti, poput nakita, bile omiljena meta lopova. Zbog toga je svaki sačuvani komad posebno važan, kao svedočanstvo istorije grada i njegovih stanovnika.
piše: MoonQueen
