Počevši od 1965. godine, kada je snimljen film Help!, indijska muzika i celokupna hinduistička filozofija počele su da okupiraju članove najpoznatijeg rok benda u istoriji – Bitlse. Naime, ova britanska muzička komedija, u kojoj su glavne uloge poverene Džonu Lenonu, Polu Makartniju, Džordžu Harisonu i Ringu Staru, opisuje komične situacije kroz koje prolaze članovi benda pokušavajući da spasu Ringa, koji je zbog prstena koji mu je poslala obožavateljka, postao žrtva koja treba da se prinese indijskoj boginji Kali. Film nije dokumentarnog karaktera i sve što je u njemu prikazano je krajnje apsurdno. Međutim, Bitlsi su tokom snimanja počeli da upoznaju indijsku muziku i spiritualnost. Značajna je scena u indijskom restoranu, u kome su svirači na sitaru i tamburi izvodili tradicionalnu indijsku muziku. Čuvši sitar, Harison je postao očaran instrumentima i karakteristikama muzike Indije. Album koji sadrži muziku iz filma objavljen je pod nazivom Help! u avgustu 1965. godine. Jedna od numera – Another Hard Day’s Night, koja se pojavila i u njihovom prvom filmu pod nazivom A Hard Day’s Night, našla se na ovom albumu, ali u orijentalnom ruhu, izvedena na indijskim instrumentima. Lenon i Harison su tog leta počeli intenzivno da slušaju indijsku klasičnu muziku u izvođenju sitariste Ravija Šankara, koja je bila savršen soundtrack za letnje dane upotpunjene narkotičkim iskustvima.
Šankar je u mladosti proveo dosta vremena u Londonu i Parizu, gde se sprijateljio sa poznatim violinistom Jehudi Menjuhinom, sa kojim je u velikoj meri doprineo rasprostranjenju indijske muzike. Tokom svoje plodne karijere sarađivao je sa velikim imenima džez muzike, poput Džona Koltrejna. Međutim, prvi rok muzičar koji je pokazao veliko interesovanje za sviranje sitara bio je Džordž Harison. Šankar je u svojoj autobiografiji iz 1968. godine napisao: „Iako sitar sada eksploatišu pop grupe sa obe strane Atlantika, i nesumnjivo će ga koristiti još neko vreme, oni koji istinski vole indijsku klasičnu muziku ne bi trebalo da budu zabrinuti. Jedan instrument može poslužiti za mnogo muzičkih stilova”. Uvidevši veliko interesovanje koje je Harison pokazao, Šankar je prihvatio da ga podučava 1966. godine, uprkos tome što do tada nije imao priliku da sarađuje sa rok muzičarima. Međutim, nije ni slutio koliko će ovaj događaj uticati na rasprostranjenje indijske muzike.
Harisonova prva pesma sa elementima indijske muzike bila je Love You To sa albuma Revolver (1966), u čijem su snimanju ostali članovi benda vrlo malo učestvovali; umesto toga, Harison ju je snimio sa članovima Azijskog muzičkog kruga, osnovanog 1946. godine u Engleskoj, sa ciljem promovisanja azijske muzike, plesa i kulture. Na istom albumu našla se i pesma Tomorrow Never Knows, koja predstavlja potencijalnu manifestaciju psihodeličnog orijentalizma, koji pominje Trent Kaningem u tekstu Psychedelic Orientalism: Representations of Indina in the Music of The Beatles. Pesmu je napisao Lenon, pod snažnim uticajem halucinogenih narkotika. Zajednički kontekst u kojem su se obrele indijska muzika i halucinogene droge Šankaru se ukazao kao problematičan, a zabrinutost zbog uspostavljanja znaka jednakosti između njih izrazio je u svojoj autobiografiji: „Suočio sam se sa iznenađujućim problemom u vezi sa publikom na mojim koncertima od oko 1965. godine, naročito u Engleskoj. Bilo je mnogo mladih ljudi koji su bili pod uticajem narkotika; dok su sedeli u prvim redovima sale, bili su u potpuno drugom svetu”, što nikada nije bilo karakteristično za publiku na koncertima klasične indijske muzike, kakvu je izvodio Šankar. Godinu dana nakon Revolvera izdat je album Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club na kome se našla pesma Within You, Without You, inspirisana Harisonovim radom sa Šankarom, ali i boravkom u Indiji krajem 1966. godine. Za razliku od Love You To, ova numera je isključivo produkt saradnje Harisona i Azijskog muzičkog kruga. Instrumenti koji su dočarali duh Indije, kojom je Harison bio očaran, bili su sitar, tabla i drugi tradicionalni instrumenti, a u pesmi primetne i melodijsko-ritmičke karakteristike indijske muzike, dok tekst sadrži elemente hinduističke filozofije i spiritualnosti.
Uprkos činjenici da su klasični i džez muzičari prve polovine prošlog veka inkorporirali elemente indijske muzike, trenutak kada su to uradili Bitlsi bio je presudan. Kada se sa njihove ploče prvi put začuo sitar, postao je sredstvo za postizanje egzotičnog zvuka u pesmama brojnih muzičara. Ubrzo su se različiti elementi indijske muzike, poput vokalnih efekata, raga, tradicionalnih instrumenata i mističnih, kvazi-religijskih tekstova našli u mnogim pop i rok numerama, iz čega je proizašao novi muzički pravac – raga rok. Bitlsi su zbog svoje enormne popularnosti imali najveći udeo u rasprostranjenje indijske muzike, i kao pioniri indijsko-zapadnjačke pop fuzije imali su veliki uticaj kako na savremenike, tako i na one koji su ove ideje rešili da slede.
piše: Sonja Ristić
